Đất nước ta đã trải qua 1000 năm phong kiến đô hộ với các triều đại khác nhau, gắn liền với đó là sự khác biệt về phong tục tập quán, bản sắc văn hóa. Và trang phục của người Việt qua từng thời kỳ cũng có những bản sắc rất riêng, đặc biệt là trang phục của người phụ nữ. Qua quá trình tìm hiểu và tham khảo từ nhiều nguồn thông tin lịch sử, chúng tôi tổng hợp lại và đưa ra những nét nổi bật về Trang phục Việt Nam thời phong kiến của phụ nữ qua các thời kỳ như dưới đây. Mời bạn đọc cũng theo dõi!
1. Triều Lý – Thế kỷ 13 – 14
Là một trong những thời kỳ hưng thịnh của triều đại phong kiến, vua thời Lý đã ra sắc lệnh ban hành các quy định về phục trang để phân biệt giữa tầng lớp quan lại với các tầng lớp dân thường. Nhằm thể hiện được tinh thần tự lập tự cường của đất nước nhà vua còn yêu cầu chỉ sử dụng các chất liệu vải có trong nước để may lễ phục chứ không dùng gấm vóc của triều Tống.
Điểm nổi bật nhất trong trang phục triều đại nhà Lý đó là là sự phát triển sang một trang mới của hoa văn trang trí, không còn là những mẫu hoa văn thô sơ và đơn giản mà thay vào đấy là các hoa văn hình móc, hình xoắn… được thêu dệt tinh tế, tỉ mỉ trên trang phục, thể hiện sự giao thoa hài hòa, ý nghĩa giữa con người và thiên nhiên.
2. Nhà Trần tới tiền Lê – Thế kỷ 15 – 16
Nhắc đến nhà Trần ắt hẳn ai trong chúng ta cũng nhớ tới chiến tích lịch sử 3 lần đánh bại quân xâm lược Nguyên – Mông. Do phải đối đầu liên tiếp với những kẻ thù hùng mạnh, nên quân và dân thời Trần luôn sống trong tư thế sẵn sàng “quyết tử cho tổ quốc quyết sinh”, điều đó cũng phần nào ảnh hưởng đến cả phục sức và quan niệm ăn mặc của cả dân tộc.
Trang phục dân tộc của người phụ nữ thời nhà Trần được chia làm 2 giai đoạn. Từ thế kỷ 13 đến thế kỷ 15, nổi bật với trang phục áo có phần tay rộng, bên trong mặc yếm quây, bên ngoài là một áo choàng phần cổ được khoét sâu rộng. Đến thế kỷ 15 – 16, giai đoạn cuối nhà Trần đầu nhà Lê, y phục đã được may kín đáo hơn với phần cổ tròn, ống tay gọn gàng hơn. Ngoài ra, màu sắc của trang phục cũng được may cầu kỳ và bắt mắt hơn.
4. Thời Nhà Lê- Thế kỷ 15 – 16
Có thể khẳng định rằng, triều đại nhà Lê là giai đoạn thăng hoa của trang phục người phụ nữ Việt Nam, khi thời kỳ này xuất hiện rất nhiều bộ xiêm y đa dạng về kiểu dáng và mẫu mã. Nhìn chung các trang phục thời nhà Lê khá cầu kỳ, cẩn thận với nhiều lớp áo choàng, màu sắc phong phú.
Do chịu ảnh hưởng nhiều từ văn hóa Trung Quốc nên các trang phục dân tộc thời kỳ nhà Lê vẫn mang nhiều nét giống với kiểu áo choàng Hanfu của vùng đất hùng mạnh này. Với phần ống tay rộng, chiếc thắt lưng bản to ngang eo được dùng để cố định bộ trang phục. Chính vì mang phong cách, ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa mà bộ trang phục này không được nhiều người ủng hộ.
5. Thời nhà Mạc – Thế kỷ 16
Trang phục triều đại nhà Mạc đã có nét giống với chiếc áo tứ thân, vấn khăn mỏ quạ của người phụ nữ thôn quê Việt Nam thế kỷ 19-20, với sự xuất hiện của trào lưu để tóc dài, rẽ ngôi giữa, vấn khăn, mặc áo dài tứ thân cổ tròn, váy rộng dài và quấn thắt lưng buông dài trước bụng.
Đặc biệt, phụ nữ thuộc tầng lớp quý tộc còn mang những dải xiêm nhiều màu sắc bắt mắt buông xuống chân, góp phần mang lại vẻ đẹp thướt tha, dịu dàng. Trang sức trong thời kỳ này cũng ngày càng đa dạng, phong phú hơn về màu sắc, kiểu dáng, với vòng tay tròn dẹt, hoa tai hình hoa sen, quả bầu hay khuyên tròn đẹp mắt.
6. Thời Hậu Lê – Thế kỷ 17 – 18
Đến giai đoạn Hậu Lê bắt đầu xuất hiện nhiều kiểu dáng trang phục khác nhau và các bộ váy áo đã toát lên được nhiều nét văn hóa riêng riêng biệt. Trang phục của phụ nữ triều đại Hậu Lê khá kín đáo với nhiều lớp áo choàng được may cầu kỳ với nhiều màu sắc khác nhau. Phần ống tay áo rộng vẫn là nét đặc trưng của những bộ trang phục này. Trang phục của các hầu gái (hay quan hầu trong cung) có áo cổ tròn, vạt áo có thể được may dài hay ngắn, phần tay áo rộng hay hẹp, váy đơn hay nhiều tầng tùy vào công việc của từng người,
7. Thời Hậu Lê – Tây Sơn – Thế kỷ 18
Trang phục phụ nữ thời đại Tây Sơn được may khá cầu kỳ với nhiều chi tiết họa thêu cẩn thận, tỉ mỉ và đặc biệt trang phục của phụ nữ thời này nét gần giống với chiến phục và họ mang quần thay vì mặc váy. Những năm đầu thế kỷ 19, phụ nữ bị cấm mang váy vì cho là dung tục, không phù hợp.
8. Thời nhà Nguyễn – Thế kỷ 19
Trang phục của người dân thời Nguyễn bị ảnh hưởng không nhỏ bởi đời sống xã hội lúc bấy giờ. Nếu như trang phục của tầng lớp quan lại ngày càng bị “pha tạp” theo phong cách đua đòi, “Tây hóa” nửa mùa, thì trong nhân dân, những phục trang truyền thống như áo dài, áo tứ thân, nón quai thao, áo yếm, khăn mỏ quạ… đã trở thành nét văn hóa truyền thống của cả dân tộc.
Trong khi chiếc yếm đào vượt khỏi chốn cung đình sa lệ để cùng người phụ nữ bần nông “dầm mưa dãi nắng” ngoài đồng ruộng, hay cùng áo tứ thân thướt tha trong các buổi chèo hội Lim, thì thời trang phương Tây với chiếc đầm cách tân, những chiếc váy xòe hiện đại cũng dần xuất hiện và được những phụ nữ giới quý tộc trẻ ưa chuộng, trong đó nổi bật có Hoàng hậu Nam Phương – vị hoàng hậu cuối cùng của thời kỳ phong kiến Việt Nam, là người rất thích diện trang phục phương tây và mặc rất đẹp.
Trên đây là những kiểu Trang phục Việt Nam thời phong kiến của phụ nữ qua các triều đại vua chúa khác nhau. Hy vọng bạn đọc đã có thêm những kiến thức bổ ích về lịch sử cũng như phong cách thời trang của người Việt trong thời gian bị đô hộ bởi chế độ Phong Kiến.
Discussion about this post